عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدیدنظامی کردن فضای ماورای جو، منابع و تکامل تدریجی
از اولین روزهای آغاز عصر فضا، ایالات متحده امریکا و اتحاد شوروی(جمهوری فدرال روسیه فعلی) آلات و ادوات مختلفی را طراحی کرده و در مدار قرار داده اند تا از نیازهای مربوط به آرایش نظامی تاکتیک ، عملیاتی و استراتژیکی خود پشتیبانی کنند.
مدت زیادی قبل از ظهور اسپوتینک، به رغم مخالفت عمومی ، برنامه های فضایی اتحاد شوروی و امریکا، از ابتدا ماهیت نظامی داشت و همیشه این برنامه ها با ملاحظات نظامی پیش برده شده است تا ملاحظات علمی و غیر نظامی . دو ابر قدرت با مستثنی کردن توسعه محدود سلاح های ضد ماهواره ای- که ظاهراً به حال تعلیق در آمده است. به فعالیت های فضایی خود ادامه داده اند. سامانه های موجود نظامی ماهیتاً غیر تهاجمی هستند، با اینکه تا به امروز فضای ماورای جو به طور شدیدی نظامی شده است ولی عاری از سلاح بوده است.[1] عدم مسابقه تسلیحاتی در آن محیط اغلب به عنوان نتیجه تفاهم ضمنی میان آمریکا و روسیه تعبیر شده است چون که منافع مشترکی در حفظ ماهواره های نظامی خود دارند از طرف دیگر بعضی ها نبودن مسابقه تسلیحاتی در فضا را نتیجه اقتضای منافع ملی، بی انگیزگی و قیود فنی می بینند که در مواقع مهمی با موافقتنامه های رسمی پشتیبانی شده است.
تا جایی که به ایالات متحد مربوط می شود برنامه های مربوط به نظامی کردن فضا ممکن است طراحی و اجرا شود. در 2 مه 1946 مطالب منتشر شده توسط گروهی از متخصصان «پروژه RAND» با تجزیه و تحلیل مهندسی از مکان طراحی یک ماهواره، نشان می داد که این کار امکان پذیر و دارای ارزش نظامی زیادی خواهد بود. [2]
مطالعات بیشتری توسط « RAND»(اکنون مرکزی برای پشتیبانی فکری در ارتباط نزدیک با پنتاگون و آژانس های اطلاعاتی امریکاست) انجام شد و به این نتیجه رسید که ماهواره ای بسازند تا بتواند به عنوان وسیله شناسایی عمل کند.
کاربر روی طرح، با رعایت ملاحظات اطلاعاتی زیاد به حد کافی پیشرفت کرد تا اینکه آیزنهاور در 29 جولای 1955 اعلام کرد ایالات متحد درصدد است تا یک قمر مصنوعی را به عنوان بخشی از برنامه سال بین المللی ژئوفیزیک (IGY[3]) ، به فضا پرتاب کند.
در 30 جولای 1955 اتحاد شوروی اعلام کرد که آنها هم ماهواره ای را در قالب برنامه «IGY» به فضا پرتاب خواهند کرد هر دو اعلامیه از توجه جهانی دوری جستند. البته تا زمان پرتاب اسپوتینک، هر گونه ذکری از واژه فضا توسط مقامات رسمی ایالات متحد ممنوع بود. این مطلب بیشتر به خاطر پنهان کردن واقعیت حضور ایالات متحد در قسمت فضایی «IGY» بود که عبارت می شد از ساخت راکت های برد بلندی که قادر به حمل ماهواره های نظامی و کلاهک های هسته ای به هزاران کیلومتر دورتر در فضا بودند.[4]
اتحاد شوروی هم این حقیقت را پنهان کرد که طرح آن کشور برای پرتاب ماهواره علمی بیشتر مبتنی بر تمایل نظامی بوده است.
اولین شرح محدود درباره برنامه ماهواره شناسایی ایالات متحد و استفاده نظامی از فناوری فضایی در اوایل سال 1957 در مطبوعات آمریکایی پدیدار شد. در پی پرتاب اسپوتینک1، اشاره های محتاطانه ای در جلسات تحت سانسور کنگره آمریکا نسبت به این برنامه دیده می شد. برنامه موسوم به « SAMSON[5]» (سامانه نظارت ماهواره ای و موشکی)، اولین سامانه شناسایی فضا پایه بود که در اواخر سال 1961 عملیاتی شد.
به زودی دریافتند که هر ماهواره ، موارد استفاده بی مانندی را برای نظارت، فراهم خواهد کرد.
سرعت بیش از 17000 مایل در ساعت، فضا پیما را قادر می سازد که از مناطق وسیعی در مدت کوتاهی نقشه برداری کند، و ارتفاع 100 تا 200 مایل به فضاپیما این امکان را می دهد که از منطقه ای به مساحت چندین هزار مایل مربع عکس برداری کند. اولین استفاده نظامی از سفینه ها برای شناسایی باشد و دومین کاربرد آن در زمینه ارتباطات بود. دیگر موارد استفاده از آن به سرعت پیگیری شد. بعد از سال 1957 در کمتر از دو دهه نیروهای مسلح ایالات متحد و اتحاد شوروی ، سامانه های ماهواره ای را برای مقاصد ناوبری، تعیین انفجارهای هسته ای در فضا، نمونه گیری هوا، جمع آوری الکترونیکی اطلاعات و تعیین محل های پرتاب موشک ، در مدار قرار دادند.
در خلال آن مدت، فضا محیطی به شدت نظامی شد. از آن زمان، تولید همه این سامانه ها، خصوصاً سامانه های ماهواره ای برای شناسایی ، ارتباطات و ناوبری با اهمیت بیشتری گسترش یافته است.
به یقین در 1967 ، سالی که معاهده فضا پا به عرصه وجود گذاشت، و درست یک دهه بعد از آغاز عصر فضا، ماهواره ها به صورت ابزارهای کامل و غیر قابل جایگزینی برای نیروهای دفاعی دو ابر قدرت در آمدند . با الهام از آنها، دیگر کشورها، ابتدا فرانسه و سپس چین نیز شروع به استفاده نظامی از فضا کردند.
تکامل تجهیزات فضایی به یک ماشین پیشرفته نظامی ، در جنگ خلیج فارس و در سال 1994 به خوبی نشان داده شد(امریکا این عملیات را طوفان صحرا نامید).
ایالات متحده با هفت ماهواره تصویر گر وارد درگیری شد(با بیشترین تعداد از این نوع ماهواره ها که تا آن زمان در مدار داشت) این ماهواره ها به طور متوسط در هر روز12 بار از عرصه کارزار گذشتند و برای نیروهای امریکایی در هر روز صدها تصویر فراهم کردند. [6]
علاوه بر آن ایالات متحد چیزی میان 15 تا 20 ماهواره مخابراتی- اطلاعاتی را وارد عملیات کرد که ارتباطات رادیویی عراقی ها را ردیابی می کردند. همچنین ایالات متحد3 ماهواره هواشناسی نظامی و حداقل 4 ماهواره مخابراتی نظامی و تا 16 ماهواره «Navstar» سامانه مکان یاب جهانی (GPS[7]) را به خدمت گرفت. این ناوگان سنگین فضایی، اطلاعات تکمیلی از تصاویر بدست آمده از ماهواره های «Spot» فرانسوی و سنجش از راه دور «Landsat» آمریکایی را دریافت کردند که برای تولید مجدد اطلاعات در نقشه های عملیاتی مورد استفاده قرار گرفتند.
[1].«نظامی سازی» و«تسلیح» فضا دو اصطلاحی هستند که در کنفرانس خلع سلاح و همین طور در مقالات مربوط به استفاده های نظامی از فضا به کار می روند. هیچ تعریف معتبری از این دو در دست نیست، چنانچه تعریف مورد توافقی از واژه کلیدی«سلاح فضایی» وجود ندارد. در این کار تحقیقی، نظامی سازی برای نشان دادن استفاده از فضا به وسیله تعداد معتتابهی از فضا پیماهای نظامی، به کار رفته است. اصطلاح تسلیح دلالت می کند به قرار دادن هر گونه وسیله طراحی شده برای حمله به اهداف ساخت بشر در فضا و یا در محیط زمین در هر مدت زمانی. تعریف سلاح فضایی که توسط گروه کارشناسان UNIDIR پیشنهاد شد به شرح زیر است.
«هر لاح فضایی به ابزاری گفته می شود که طراحی شده تا در فضا (از جمله در ماه و دیگر اجرام آسمانی یا در دور و بر زمین مستقر شود و هر چیز یا موجودی را در فضا ترخیب کرده، آسیب وارد سازد و یا در کار طبیعی آن مداخله کند، یا ابزاری است که در فضا یا در اطراف زمین قرار داده شده و برای تخریب ، آسیب وارد کردن و در غیر این صورت برای مداخله در کار طبیعی هر چیز یا موجودی در فضا طراحی شده باشد. هر ابزار دیگری با مقدورات ذاتی برای استفاده در موارد بالا، به عنوان سلاح فضایی تلقی خواهد شد.»
